ފާނައިގެ ޙަޔާތުގެ ބުރާއި ފާނައިގެ ޚާއްޞަ ސިފަތައް

އަލީ އަޒްލީފް
27 Aug 2024
ރިޕޯޓް

ފާނައިގެ ބާވަތްތަކަކީ ޙަޔަވީގޮތުން ގިނަ ތަފާތުތަކެއް އެކުލެވޭ، ދަރިމައިވެ އާލާވާ ގޮތްވެސް އެއްބާވަތާއި އަނެއް ބާވަތާ ދެމެދު ތަފާތު މަހެކެވެ. ނަމަވެސް، ދަރިމައިވުމުގެ މަރުޙަލާގައި، ފާނައިގެ ގިނަ ބާވަތްތަކުގެ މެދުގައި އެއްގޮތް ކަންތައްތަކެއް ހުރިކަންވެސް ފާހަގަކޮށްލެވެއެވެ. ފާނައިގެ ގިނަ ބާވަތްތަކަކީ އަންހެންމަހުގެ ގޮތުގައި ފުރާވަރަށް އަރާ، އުމުރުގެ ވަކިހިސާބަކުން ފިރިހެން މަހަކަށް ޖިންސު ބަދަލުވާ (މޮނަންޑްރިކް ޕްރޮޓޮޖީނަސް ހަރމަފްރޮޑައިޓް) ބާވަތްތަކެކެވެ. ނަމަވެސް ފާނައިގެ ބައެއް ބާވަތްތަކަކީ މިފަދައިން ޖިންސު ބަދަލުކުރާ ބާވަތްތަކެއް ނޫނެވެ (ގޮނޮކޮރިސްޓިކް).

ފާނަ ޖިންސު ބަދަލުވުމަށް އަސަރު ކުރުވާ އެންމެ މުހިންމު އެއް ކަމަކީ، ބިސްދޫކުރަން ޖަމާވާ ފާނައިގެ ޖަމާވުންތަކުގައި ފިރިހެން މަސް ނިސްބަތުން ތިބި މިންވަރެވެ (ޝަޕީރޯ އެޓް އަލް. 1993؛ ފްރިޝް އެޓް އަލް. 2016). ފާނައިގެ ގިނަ ބާވަތްތަކަކީ އުމުރު ދިގު، ލަހުން ބޮޑުވާ އަދި ލަހުން ފުރާވަރަށް އަރާ (ކޭ-ސިލެކްޓެޑް) ބާވަތެއްގެ މަހެކެވެ (މޮރިސް އެޓް އަލް. 2000). އެހެންނަމަވެސް ޕްލެކްޓްރޮޕޯމަސް (Plectropomus) ޖީނަސްއަށް ނިސްބަތްވާ ބާވަތްތަކަކީ ފާނައިގެ އެހެން ބާވަތްތަކާ އަޅައި ބަލާއިރު، ނިސްބަތުން އަވަހަށް ބޮޑުވެ، އަވަހަށް ފުރާވަރަށް އަރާ ބާވަތްތަކެކެވެ. ފާނައިގެ ސައިޒާއި ފުރާވަރަށް އަރާ ސައިޒް ފާނައިގެ ބާވަތްތަކުގެ މެދުގައްޔާއި، އެއްބާވަތުގެ ވަކިވަކި ފާނައިގެ މެދުގައިވެސް ތަފާތުވެއެވެ (މޮރިސް އެޓް އަލް. 2000؛ ފްރިޝް އެޓް އަލް. 2016).

ފާނައަކީ އައިން ހަދައިގެން އުޅޭ މަހެއް ނޫނެވެ. އެހެންނަމަވެސް، ފާނައިގެ ގިނަ ބާވަތްތައް ބިސްދޫކުރުމަށް އެއް ސަރަޙައްދަކަށް ޖަމާވެ އުޅެއެވެ. މިގޮތަށް ޖަމާވާ ޖަމާވުންތަކުގެ ސައިޒް ފާނައިގެ އެކި ބާވަތްތަކުގެ މެދުގައި ތަފާތެވެ. އަދި ފާނައިގެ ބައެއް ބާވަތްތައް އަބަދުވެސް ޖަމާވަނީ އެއް ސަރަޙައްދަކަށެވެ (ރޮބިންސަން އެޓް އަލް. 2008؛ ލެމިލްޓަން އެޓް އަލް. 2012).

މިފަދަ ޖަމާވުންތައް ހަނދުގެ ދައުރުވުމާ ގުޅިފައިވެއެވެ. އަދި އާންމު ގޮތެއްގައި ފާނަ ބިސްދޫކުރުމަށް ޖަމާވަނީ ހަނދުފޮއި އަދި ކަޅުފޮއި ދުވަސްވަރުގައެވެ (ޑޮމިއަރ އަދި ކޮލިން 1997؛ ލެމިލްޓަން އެޓް އަލް. 2012؛ ފްރިޝް އެޓް އަލް. 2016). މިފަދަ ޖަމާވުންތައް މަދު ދުވަސްކޮޅަކަށް ނުވަތަ އެތައް ހަފްތާއަކަށް ވެސް ދިގުދެމިގެންދެއެވެ (ކޯލްމަން އެޓް އަލް. 1999؛ ސަޑޮވީ ޑި މިޗެސަން އަދި ކޮލިން 2012).

މިގޮތަށް ބިސްދޫކުރުމަށް ޖަމާވާ އަންހެން ފާނަ ބިސްތައް ލޮނުގަނޑުގެ ތެރެއަށް ދޫކޮށްލައެވެ. އަދި ބިހާއި، ފިރިހެން ފާނަ ދޫކުރާ ދަރިފަނި ލޮނުގަނޑުގެ ތެރޭގައި ގުޅި، ކަނޑުގެ އޮޔާއެކު ދަތުރުކުރެއެވެ. ބިސްފީވެ، އުފަންވާ ފާނައިގެ ޅަ ފަނި (ލާވާ) ވެސް ޅަ ފާނައަށް ބަދަލުވަންދެން އޮޔާއެކު ދަތުރުކުރެއެވެ. ފާނައިގެ ފަނި ޅަ ފާނައަށް ބަދަލުވުމުން، މުރަކަ ފަރުތަކާއި ޗަސްބިން އަދި މޫދުވިނަ ފަދަ ޅަ ފާނަ އާލާވުމަށް މަގުފަހި ކޮށްދޭ މާޙައުލުތަކުގައި ވަޒަންވެރިވެއެވެ. ފާނަ ބޮޑުވުމުން ފަރުތަކުގެ ފުން ހިސާބުތަކަށް ދަތުރުކުރެއެވެ. ބޮޑެތި ފާނަ އާންމު ގޮތެއްގައި އުޅެނީ އެކަހެރިކޮށެވެ (ކްރެއިގެ އެޓް އަލް. 1993؛ ހީމްސްޓްރާ އެޓް އަލް. 2012).

ކޮމެންޓް
އިތުރު ލިއުން
101 މަރުކަޒަކުން ހިންގަމުން އައި ޕްރޮގްރާމްތައް މިއަދުން ފެށިގެން އެމްކިޔުއޭ އިން ޤަބޫލެއް ނުކުރާނެ
ތަޢުލީމާއި މަސައްކަތްތެރިކަމާއި ހުނަރުތައް ތަރައްޤީކުރުމާ ބެހޭ މިނިސްޓްރީގައި ރަޖިސްޓަރ ނުކުރާ މަތީ ތަޢުލީމުދޭ 101 މަރުކަޒެއްގެ ޕްރޮގްރާމްތައް މިއަދުން ފެށިގެން ބާޠިލުކޮށްފައިވާ ކަމަށް މޯލްޑިވްސް ކޮލިފިކޭޝަންސް އޮތޯރިޓީ (އެމްކިއުއޭ) އިން ވިދާޅުވެއްޖެއެވެ.
07 Jan 2025
ހަބަރު
އާސަންދައިގެ ދަށުން ބޭހެއް ނުލިބިއްޖެ ނަމަ ރިޕޯޓް ކުރަން އެދިއްޖެ
އާސަންދައިގެ ދަށުން ބޭސް ލިބުމުގައި ދިމާވާ ކަންބޮޑުވުންތައް ހިއްސާ ކުރުމަށް އެ ކުންފުނިން އެދިވަޑައިގެންފިއެވެ.
05 Jan 2025
ހަބަރު
ކޮންމެ ރަމަޟާން މަހަކު ސައުދީން ހަދިޔާ ކުރާ ކަދުރު ރާއްޖެ ގެނެސްފި
ކޮންމެ ރަމަޟާން މަހަކަށް ސައުދީން ރާއްޖެ އަށް ހަދިޔާ ކުރާ 50 ޓަނުގެ ކަދުރު ރާއްޖެ ގެނެސްފިއެވެ.
05 Jan 2025
ހަބަރު
ރާއްޖޭގައި ހަށިވިއްކުމުގެ ވިޔަފާރި ކުރަމުންދާކަމަށް ތުހުމަތުކުރެވޭ 7 މީހަކު އަތުލައިގެންފި
ރާއްޖޭގައި ފުޅާދާއިރާއެއްގައި ހަށިވިއްކުމުގެ ވިޔަފާރިކުރަމުންދާކަމަށް ތުހުމަތުކުރެވޭ 7 ބިދޭސީއަކު އިމިގްރޭޝަންގެ ބެލުމުގެ ދަށަށް ގެންގޮސްފިއެވެ.
05 Jan 2025
ހަބަރު